Málsaga

Hljóð úr hálsi

1. Hver var fyrsti málfræðingurinn? Hvað gerði hann merkilegt og af hverju lifir nafn hans í íslenskri málsögu?

2. Hvaða tvö atriði greina sundur sérhljóðin í og ú?

3. Í fornu máli voru þrjú tvíhljóð. Hver voru þau? Hvaða tvíhljóð eru í málinu í dag?

4. Hvers vegna varðveitum við y í ritmáli? Ef Alþingi samþykkti að taka upp gamlan framburð ypsilons og réði þig til að koma því til leiðar, hvernig væri vænlegast að vinna það verk?

5. Í hverju felst aðalbreytingin á sérhljóðakerfi fornmáls (um 1200) og nútímamáls?

6. Útskýrið og sýnið með dæmum mismunandi framburð ákeðinna sérhljóða á

a) Vestfjörðum
b) Í Skaftafellssýslu

7. Hvað er flámæli?

8. Finnið þrjú orð sem mynduð eru með i-hljóðvarpi og þrjú með u-hljóðvarpi í textanum hér á eftir:

Ásgrímur gamli á Hlöðum var firnagóður söngvari á yngri árum sínum en ekki dreymdi hann um að verða frægur fyrir hljóð sín. Einna best líkaði honum að syngja í fjósinu fyrir kýrnar og ekki var örgrannt um að skepnurnar mjólkuðu betur, enda söng hann af hjartans lyst. Uppáhaldskýrin hans Ásgríms hét Ljómalind og hann batt bjöllu um hálsinn á henni. Um jólin lét hann bjölluna hanga í rauðum borða til að hafa einhverja tilbreytingu á skrautinu. Ljómalind átti það til að ráfa til fjalls þegar vel viðraði, en það var þó sjaldan og einungis þegar sól skein í heiði.

Svör við nokkrum spurningum. Ekki kíkja á svörin fyrr en þið hafið reynt við spurningarnar.