Málsaga

Orð af orði – Svör við nokkrum spurningum

4. Kristnitakan árið 1000 kom með fjölda tökuorða og nýmerkinga í málið. Siðskipti árið 1550 höfðu í för með sér breytingar á stíl að dansk/þýskri fyrirmynd. Menn fóru að forgefa, bífala og fengu konunglegan prófoss (böðul).

8.

Nýlega settist vígslubiskup (um 1000) að í Skálholti, en þar hefur biskup ekki setið síðan staðurinn hrundi í jarðskjálfta síðla á 18. öld. Síðan hefur margt breyst. Ný kirkja (um 1000) var reist á 6. tug þessarara aldar að loknum umfangsmiklum uppgrefti fornleifa. Þar fundust ýmsir góðir gripir, en merkasti fundurinn var kista Páls (nafn úr biblíunni, eftir 1000) biskups, gerð úr steini. Fullvíst er að í kistunni voru jarðneskar leifar Páls, því að bagall (um 1000) hans var auðþekktur.

Nú er öðru vísi umhorfs í Skálholti en forðum daga er skólapiltar (11. öld) settust þar á bekk um miðja 11. öld með griffil og vaxspjald og hófu að lesa grammatík (eftir 1000), en ekki leið á löngu uns þau ágætu fræði fengu það heiti sem þau bera nú, málfræði. Einnig hafa piltar lært mælskulist og rökfræði, en fátt eitt í sálarfræði og félagsfræði, sögu og dönsku, svo eitthvað sé nefnt af því sem þið hafið á námsskrá. Og í Skálholtsskóla var ekki lesið um Gunnar á Hlíðarenda eða seinni tíma riddara sem af stakri kurteisi (13. öld) og einbeittri siðfágun hneigðu sig í duftið fyrir skrúfhárum prinsessum í sínu besta pússi (u.þ.b. 13. öld) með glaðél sér við hlið en hárbeitta kesju (13. öld) hjá skriðfráum jó. Þessir ágætu kappar áttu ekki byssu (15. öld) eða önnur slík vopn. Nú er hins vegar öldin önnur og hefur eignast nýjar hetjur. Morgan Kane mundar sexhleypuna á örskammri stundu.