Þyrnar og rósir
Sýnisbók íslenskra bókmennta á 20. öld

Vandamál líðandi stundar II. hluti
Ættjörðin, lýðveldið, herinn

Munið eftir að lesa stílfræðina ef einhver hugtök eru óljós

Til minnis:
Ísland verður lýðveldi 1944. Keflavíkursamningurinn er gerður 1946. Ísland gengur í Nató 1949. Hermenn koma aftur til landsins 1951 vegna Kóreustríðsins.

Verkefni: Jóhannes úr Kötlum og Hulda

Íslendingaljóð 17. júní 1944 og Hver á sér fegra föðurland

• Berðu ljóðin saman.
• Bentu á einkenni þjóðernisástar í ljóðunum.
• Hvernig er landinu lýst í ljóðunum?
• Hvernig kemur nýfengið sjálfstæði þjóðarinnar fram í ljóðunum?
• Bentu á kunnugleg einkenni hefðbundinna sjálfstæðis-/ættjarðarljóða.
• Hvernig fjalla ljóðin um söguna?
• Eru ljóðin lík að þínu mati?
• Hver er bakgrunnur þessara höfunda?

Verkefni: Jón Óskar

Hermenn í landi mínu

Greindu ljóðið með tilliti til ritunartímans. Láttu koma fram: a) form, b) efni/ádeilu og c) myndmál og stílbrögð.

Verkefni: Einar Bragi og Ólafur Jóhann Sigurðsson

Haustljóð á vori og Tvö ár

• Berðu ljóðin saman. Láttu koma fram hvernig náttúran er notuð til að endurspegla hugarfar ljóðmælanda. Bentu á endurtekningar og andstæður.
• Hvert er efni ljóðanna? Athugaðu það með tilliti til ritunartímans.

Verkefni: Jón úr Vör

Þjóðhátíð 1954

Bentu sérstaklega á vísanir og túlkaðu ljóðið út frá þeim. Hvernig kemur það heim og saman við ritunartímann?

Verkefni: Guðmundur Böðvarsson

Völuvísa

• Hver er það sem talar í ljóðinu? Og hvern er verið að ávarpa?
• Endurtekning er áberandi. Á hvað er lögð áhersla í henni?
• Hver eru skilaboðin í ljóðinu og hverjir eiga að fá þau?

Verkefni: Magnús Ásgeirsson

Síðasta blómið (144)

• Skoðaðu bókina og myndskreytingar Thurbers (Helgafell, 1981).
• Hvernig er umhorfs í heiminum eftir styrjöldina skv. ljóðinu?
• Hvað getur bjargað heiminum frá glötun?
• Hvert er tilefni styrjaldanna skv. ljóðinu?
• Skrifaðu stuttan pistil um framtíðarsýn og heimsendaspá, bjartsýni og von með
• vísun í ljóðið (150 orð!).
• Hlustaðu á textann eins og Bubbi flytur hann.

Gamaldags raunsæi?

Verkefni: Guðrún frá Lundi

Dalalíf (155 – 164)

• Hvað má ráða af sögunni um stöðu kynjanna á þessum tíma?
• Hvað er það við Jón sem heillar Þóru? Hvernig „sjarmör“ er hann?
• Lýstu hegðun þeirra hvors um sig. Hvort er grimmara? Hvaða tilfinningar krauma undir niðri?

Verkefni: Jón Trausti og Guðrún frá Lundi

Anna frá Stóruborg (37 – 42) og Dalalíf (155 – 164)

Berðu saman Önnu frá Stóruborg og Þóru í Hvammi. Hvað er líkt og hvað ólíkt? Önnur kvenlýsingin er eftir karl, hin eftir konu. Hefur það áhrif?