Tungliđ er síbreytilegt á nćturhimninum, ţađ er vaxandi
(ný) og minnkandi (niđ). Tungliđ varđ tákn um endurnýjunarmátt heimsins,
sífellt breytilegt og ţó alltaf eins. Tíđahringur kvenna fellur saman viđ ţetta
breytingaskeiđ tungslins og ţví varđ máni tengdur frjósemi ţeirra (máni,
mánuđur); tunglmein er gamalt íslenskt orđ um tíđir kvenna. Kvartilaskipti
tungslins, fullt, ný og niđ, voru líka tengd ćviskeiđi kvenna, ný samsvöruđu
jómfrúrdómi, full voru ţá móđurárin, niđin samsvöruđu ellinni. Ţessi táknmynd
birtist međal annars í ţví, ađ orđ fyrir tungl eru kvenkyns nema í germönskum
málum.
Táknmyndir
tungls á jörđu tóku miđ af hinum mjúka boga, ţegar tungliđ sýndist minnst frá
jörđu. Ţćr eru axir, einkum tvíblađa öxi, og horn geithafra, hrúta og nauta. Af
ţeim sökum er tungliđ áhrifavaldur ţeirra sem fćddir eru í nauts-, steingeita- og
hrútsmerki. Öxi og síđar hamar varđ tákn frjósemisguđa, einkum
ţeirra sem réđu ţrumunni og regni
Hálfmáni
var helgađur mánagyđjum í hverju landi, Hekata í Býsans, Artemis í Grikklandi,
Díönu í Róm, svo nokkrar séu nefndar. Eftir kristni varđ hálfmáninn tákn Maríu
meyjar. Á fjölda mynda stendur hún í hálfum mána. Tyrkir fćrđust í aukana eftir
áriđ 1000, en hálfmáni er trúartákn ţeirra. Ţeir unnu glćsta sigra á kristnum
mönnum sem náđu hámarki međ falli Konstantínópel (Istanbul) áriđ 1453. Eftir
ţađ varđ hálfmáni tákn fyrir íslam í hugum kristinna manna og sem nćst sjálfan
höfđingjann í neđra. Hálfmáni undir fótum Maríu fór ţá ađ tákna sigur
kristninnar á vantrúarmönnum.
Hálfmáninn
er nú í fána Tyrklands, Máretaníu, Alsír, Túnis og Pakistan. Egyptar tóku hann úr
flagginu 1958 og Líbýumenn 1969. Rauđi hálfmáninn samsvarar Rauđa krossinum.
Guđirnir okkar gömlu eftir Sölva
Sveinsson |