Heimildir um norræn trúarbrögð

heim.gif (185 bytes)

Að mörgu er að hyggja þegar menn rannsaka norræn trúarbrögð til forna og heimildir eru af ýmsu tagi. Hvaðan kemur okkur vitneskja um trú forðfeðranna?

Fornleifar. Mjög merkar minjar um mannlíf að fornu hafa verið grafnar úr jörðu og hafnar úr sæ: hlutir, vopn, einstök býli og heilir bæir, sem hafa varpað ljósi á lifnaðarhætti. Ómetanlegir gripir hafa víða fundist.

gosforth.jpg (23515 bytes)

Gosforthkrossinn

Margar minjar hafa fundist um trúarlíf. Þar ber hæst grafir, en auk þeirra skulu nefndir ýmsir hlutir, einkum styttur af guðum, ýmsir munir, leifar fórnardýra, m.a. lík af mönnum o.fl.

Fornleifar eru þöglar heimildir í þeim skilningi, að þær verður að túlka. Hlutina höfum við, beinin, líkin, hlutina, húsin, skipin, rústirnar. Við verðum að gefa þeim merkingu. En ásamt öðrum heimildum geta fornleifar veitt trausta vitneskju.

Bergristur eru sérstakar í sinni röð og ævafornar. Frumbyggjar Norðurlanda hjuggu myndir á sléttar klappir, og sumar eru vafalaust af trúarlegum toga, bæði myndir af guðum og ýmsum táknum.

Rökstenen

Bautasteinar, einkum frá Gotlandi, eru merkilegar heimildir. Margir eru þaktir myndum úr norrænni goðafræði eða hetjusögnum. Unnt er að ráða í margar, en sumar byggjast á goðsögnum, sem ekki hafa varðveist í öðru formi. Sömu sögu má segja um ýmsar myndir, sem höggnar hafa verið í stein á Bretlandseyjum, einkum Gosforthkrossinn.

Rúnir eru ristar á marga bautasteina, og nöfn guða koma þar allvíða fram í margvíslegu samhengi.

Guðirnir okkar gömlu eftir Sölva Sveinsson

heim.gif (185 bytes)

naesta.gif (183 bytes)