Fjölbrautaskólinn við Ármúla

LOL103

Svör við verkefni úr 5. kafla: Þekjukerfi

1. Í fyrsta lagi ver húðin dýpri vefi fyrir ýmsum utanaðkomandi þáttum svo sem

Sýklum, hitasveiflum, vatni (fersku, söltu), áverkum, geislum og ýmsum ertandi efnum

Í öðrun lagi varnar húðin því að líkaminn tapi varma og vatni.

2. Lagskipting húðarinnar er þannig að efst er epidermis (yfirhúð). Innan epidermis er lagskipting: efst í epidermis er stratum corneum og neðst í epidermis er stratum basale. Neðan við epidermis er dermis (leður). Subcutis / hypodermis (undirhúð) bindur leður við dýpri vefi (oftast vöðva).

3. Í húðinni eru þrjár gerðir kirtla:

· Svitakirtlar sem eru fyrst og fremst til kælingar, en losa þó líka úrgangsefni

· Fitukirtlar mynda húðfitu sem mýkir húðina og sýklaver og gerir hana auk þess vatnsheldari

· Eyrnamergskirtlar í hlustinni mynda eyrnamerg (cerumen), sem gómar rykagnir sem berast inn í hlustina

4. Í húðinni eru skynfæri sem nema snertingu, þrýsting, hita, kulda og sársauka

5. Brúnn húðlitur er vegna melaníns sem sortufrumur mynda (myndun örvast við sólarljós)

Rauðgulur litur er tilkominn vegna karótíns

Bleikur litur vegna blóðrauða í æðum húðarinnar

6. Hitastillistöðvar í undirstúku senda boð til til húðar sem tekur síðan virkan þátt í að kæla líkamann þegar líkamshiti hækkar (svitamyndun, víkkun æða í húða) eða að halda hita inni þegar líkamshiti lækkar (samdráttur í hárreisivöðvum). Þáttur vöðva er þó mun áhrifameiri við að hækkun líkamshita (skjálfti)

• Litarefnið sem myndast í sérhæfðum frumum botnlags heitir melanín
• Sérhæfðu frumurnar sem mynda litarefnið heita sortufrumur (melanocytar)
• Flest líffæri húðarinnar eru staðsett í leðurhúð (dermis)
• Sortuæxli er hættulegasta gerð húðkrabbameins
• Sá hluti hárs sem er ofan yfirborðs heitir hárleggur (pilus), en hárhlutinn sem er undir yfirborði heitir hársrót (radix)
• Mjólkurkirtlar eru ummyndaðir svitakirtlar
• Stærsti hluti naglar heitir naglbolur
• Svitakirtlar sem taka til starfa á kynþroskaskeiði flokkast til apocrine kirtla
• Algengustu svitakirtlarnir flokkast til eccrine kirtla
• Epidermis endurnýjast út frá botnlagi (stratum basale)
• Efst lag epidermis heitir hyrnislag (stratum corneum)
• Próteinið sem fyllir efstu frumur epidermis heitir hyrni (keratín)
• Neðan við dermis er subcutis / hypodermis (undirhúð / húðbeður)
• Sterkasta lag húðarinnar er dermis
• Vefjagerðin í epidermis er marglaga flöguþekja
• Vefjagerðin í dermis er óreglulegur þéttur bandvefur
• Frumur í epidermis sem sjá um varnir heita Langerhansfrumur
• Hár og neglur eru úr hyrni (keratíni)