Líffæra- og lífeðlisfræði 103

Fjölbrautaskólinn við Ármúla Skáletruð blaðsíðutöl vísa til 8. útg.kennslubókar

Eftir að hafa lesið 1. kafla átt þú að:

• Þekkja fræðigreinarnar “anatomia og physiologia” og viðfangsefni þeirra (bls.2)
• Þekkja skipulagsstig mannslíkams allt frá efnisstigi til lífverustigs. Hvað einkennir hvert skipulagsstig? (bls.2-3/ 2-3)
• Þekkja líffærakerfin 11, helstu hluta þeirra og hlutverk (tafla 1.1). Hvernig er samstarfi líffærakerfanna háttað innbyrðis?
• Þekkja helstu einkenni lífs (bls.6 / 7)
• Geta útskýrt hugtakið homeostasis (samvægi / innra vægi). Hvað gerist ef líkaminn getur ekki viðhaldið homeostasis? (ath. bls. 9 / 8-9)
• Þekkja helstu hluta afturvirkra kerfa (þ.e. nemi, stjórnstöð, svari) og vita hvernig afturvirk kerfi vinna (bls. 8-9 /8-9)
• Þekkja muninn á neikvæðri (sjálfletjandi) og jákvæðri (sjálfhvetjandi) afturvirkni og geta nefnt dæmi um slík kerfi í líkamanum (bls.8 /9).
• Geta lýst anatómískri líkamsstöðu (bls. 9 / 10)
• Þekkja latnesk heiti helstu líkamssvæða svo og helstu áttir líffærafræðinnar (tafla bls.12) og skurðfleti (fig.1.6 og 1.7)
• Þekkja líkamsholin (fram- og afturhol) og skiptingu þeirra (fig.1.8). Hvað aðskilur brjósthol frá kviðarholi? Hvaða líffæri eru í líkamsholunum?
• Þekkja reitaskiptingu kviðar- og grindarhols (fig.1.10) Athugaðu muninn á skiptingu í 9 eða 4 reiti. Hvaða líffæri eru á hvaða svæði? Ekki þarf að kunna nöfnin á reitunum.

Latneskur orðalisti úr 1. kafla

Anatomia líffærafræði

Physiologia lífeðlisfræði

Homeostasis samvægi

Portio axialis möndulhluti líkamans

Portio appendicularis viðhengihluti líkamans

Cephalus / caput höfuð

Cervix háls

Truncus: bolur:

Thorax brjóstsvæði

Abdomen kviður

Pelvis grind

Membri superioris: efri útlimir:

Axilla holhönd (handarkriki)

Brachium upphandleggur

Antebrachium framhandleggur

Manus hönd

Membri inferioris: neðri útlimimir:

Femur læri

Crus leggur

Pes fótur

Planum sagittale langskurður

Planum frontale/coronale breiðskurður/krúnuskurður

Planum transversum þverskurður

Superior efri

Inferior neðri

Anterior fram

Posterior aftur

Ventral kviðlægur

Dorsal baklægur

Medial miðlægur

Lateral hliðlægur

Intermedius á milli

Ipsilateral sömu megin

Contralateral hinum megin

Proximal nærlægur (nær upptökum útlims)

Distal fjærlægur (fjær upptökum útlims)

Superficialis grunnlægur (nær yfirborði)

Profundus djúplægur (fjær yfirborði)