Menn
kvöddu sumar og heilsuðu vetri með blóti, bæði til goða og vætta og ekki síst
dísa, en dís kann að vera skylt fornindversku orði, sem þýðir kvenkyns
goðvera, en þær voru tengdar frjósemisöflunum. Í Uppsölum var
dísadýrkunin hluti af hinum opinberu blótum, en engar myndir eða líkneski voru gerð
af dísum. Svíar héldu dísablót á vorin þegar tungl var fullt í nánd jafndægra.
Dísablót í Noregi voru einkum haldin um veturnætur til að tryggja velferð
ættarinnar. Dísir vernda ættina, einkum ættföðurinn, og ráða miklu um gengi
ættmenna í ófriði.
Fylgjur
voru ættardísir, og þær eiga sér líklega eldfornan uppruna. Orðið er ef til vill
skylt sögninni að fela, og merkir þá að skýla, hlífa,
verja árásum (aftanfrá), vernda. Menn trúðu því, að sumir einstaklingar ættu
sér eins konar tvífara, sem gat brugðið sér í margvísleg gervi til að vernda
viðkomandi. Fylgjur voru nátengdar ættföðurnum, og þær gengu í arf til næstu
kynslóðar. Fylgjur með einstökum ættum eru oft í mannslíki, einkum kvenna, en dýr
eru gjarnan fylgjur einstaklinga.
Guðirnir
okkar gömlu eftir Sölva Sveinsson |