Fjölbrautaskólinn viğ Ármúla
LOL203
Svör
viğ verkefni úr 18. kafla: öndun
- Cavum nasi (nefhol)
, pharynx (kok), larynx (barkakıli), trachea (barki), bronchus principalis
(ağalberkja), bronchus lobaris (blağaberkja), bronchus segmentalis
(geiraberkja), bronchioli (berklingar), bronchioli respiratorii
(öndunarberklingar), ductus
alveolaris (blöğrusytrur), alveoli (lungnablöğrur)
- Barkakıli (larynx)
hefur şvíşætt hlutverk. Í şví er
brjóskhlutinn epiglottis (barkaspeldi), sem lokar leiğinni niğur í barka viğ
kyngingu, şannig ağ maturinn fer niuğur vélindağ. Í barkakıli er einnig ağsetur
raddbanda.
- Loftskipti í
lungnablöğrum eiga sér stağ meğ einföldu flæği lofttegundanna úr meiri
styrk í minni. Súrefni flæğir úr
lungnablöğrum í blóğ og koltvísıringur flæğir úr blóği í lungnablöğrur.
- Lungnblöğrur eru úr
einfaldri flöguşekju og grunnhimnu.
Ağ innan eru şær rakar.
Utanum lungnablöğrur er şétt háræğanet. Şekja lungnablağra og háræğa er svo til samvaxin og myndast
viğ şağ s.k. loftskiptahimna şar sem súrefni og koltvísıringur flæğa í
gegn.
- 98% súrefnis í blóği flyst bundiğ
blóğrauğa. 2% er uppleyst í
blóğvökva
- 7% koltvísırings er uppleyst í plasma, 23%
bundiğ blóğrauğa (samt ekki sömu
bindisetin og súrefniğ tengist viğ) og 70% sem uppleystar bikarbonat
jónir (HCO3-) í plasma
-
7.
-
- Şættir sem örva
öndun eru aukinn koltvísıringur eğa minnkağ súrefni í blóği, hreyfing
líkama, hækkağur líkamshiti, viğvarandi verkir, lækkağur blóğşrıstingur,
şensla á endaşarmi.
- Viğ ytri öndun
verğa loftskipti milli lungnablağra og blóğs, viğ innri öndun verğa
loftskipti milli blóğs og vefja.
9. Viğ innöndun verğur samdráttur í şind og ytri
millirifjavöğvum sem veldur stækkun á rımi
brjósthols. Lungun
fylgja brjóstveggnum eftir og rúmmál şeirra stækkar. Viğ şağ fellur şrıstingur í lungnablöğrum og verğur lægri en
şrıstingur andrúmslofts. Loft streymir
şá niğur í lungu úr meiri şrıstingi í minni.
Viğ útöndun slaka ytri millirifjavöğvar og şind á (útöndun er oftast
passíf). Viğ şetta minnkar rúmmál
brjósthols. Şağ veldur auknum şrıstingi í lungnablöğrum og loft
flæğir út undan şrıstingsfallanda.
10. Şegar haldiğ er niğri í sér andanum hækkar
styrkur koltvísırings í blóği. Şegar
hann er kominn upp fyrir ákveğin mörk, şá verğur svo mikil erting á stjórnstöğvar
öndunar í mænukylfu ağ innöndunarviğbrögğ verğa viljanum yfirsterkari og şú
dregur ağ şér andann.